Passende begeleiding voor Poolse arbeidsmigranten bij een onbedoelde zwangerschap
Om onbedoeld zwangere vrouwen goed te kunnen begeleiden, is het van belang om inzicht te hebben in de situatie waarin zij zich bevinden. Jaarlijks overwegen zo’n 60 onbedoeld zwangere vrouwen in Nederland om hun kind na de geboorte af te staan ter adoptie. Uit ons onderzoek blijkt dat 1 op de 10 van deze vrouwen een Poolse migratieachtergrond heeft. Fiom heeft onderzocht wat de leefwereld is van Poolse arbeidsmigranten die overwegen hun kind af te staan ter adoptie. In het onderzoeksrapport beschrijven we de specifieke context van Poolse arbeidsmigranten. We benoemen aandachtspunten voor de begeleiding van een onbedoelde zwangerschap. Daarnaast ontwikkelden we een Toolbox Interculturele Hulpverlening en een Sociale Kaart voor professionals.
Veel vrouwen met een Poolse migratieachtergrond die in Nederland overwegen om hun kind ter adoptie af te staan, zijn arbeidsmigranten. De leefwereld van deze vrouwen wordt in grote mate beïnvloed door hun kwetsbare positie als arbeidsmigrant. Naast de onbedoelde zwangerschap, hebben ze vaak een veelvoud aan problemen. Denk aan fysiek zwaar en ondermaats betaald werk, schulden, slechte woonomstandigheden, afhankelijkheid van uitzendbureaus, beperkte kennis van de Nederlandse taal en rechten, discriminatie en ongelijke behandeling.
In ons onderzoek analyseerden we de gegevens van 32 vrouwen met een Poolse migratieachtergrond uit de Landelijke Afstand Ter Adoptie Registratie (LATAR). We interviewden Poolse arbeidsmigranten die zich in het verleden bij Fiom hebben aangemeld met een voornemen tot afstand. Daarnaast interviewden we hulpverleners, professionals en vertegenwoordigers van belangenorganisaties. Uit de analyse kwamen een aantal belangrijke aandachtspunten naar voren:
Uit ons literatuuronderzoek blijkt dat in Polen een groot taboe rust op ongewenste zwangerschap, zowel een zwangerschap buiten het huwelijk, als het afbreken van een zwangerschap, als het afstaan van een kind ter adoptie. De sociale druk is met name groot in kleinere dorpen.
Seksuele voorlichting op scholen bestaat uit religieuze voorlichting, onthouding wordt gezien als de belangrijkste vorm van anticonceptie. Anticonceptie wordt niet vergoed door de verzekering. Veel vrouwen hebben beperkte toegang tot anticonceptie. Noodanticonceptie, zoals de morning-afterpil, is duur en niet vrij verkrijgbaar.
Abortus werd in Polen in 1956 gelegaliseerd en gesubsidieerd. In 1993 werd in de wet vastgelegd dat abortus alleen toegestaan was om medische redenen. De toegang tot abortusdienstverlening werd in januari 2021 verder beperkt nadat het Constitutionele Hof van Polen had geoordeeld dat abortus op grond van ernstige afwijkingen bij het ongeboren kind in strijd is met de grondwet. Deze inperking van de abortuswet heeft als gevolg dat abortus in Polen op dit moment vrijwel volledig verboden is. Legale abortus is nog alleen mogelijk als de vrouw slachtoffer is van seksueel geweld (en daarvan aangifte heeft gedaan bij de politie) of in levensgevaar is door de zwangerschap. Deze aanscherping leidde tot grootschalige protesten in Polen, die vorige week weer oplaaiden.
Om de hulp aan ongewenst zwangere vrouwen met een migratieachtergrond te verbeteren, ontwikkelde Fiom naar aanleiding van het onderzoek een Toolbox Interculturele Hulpverlening. Hulpverleners die werken met onbedoeld zwangere vrouwen komen – naast vrouwen met een Poolse migratieachtergrond – in aanraking met een grote diversiteit aan cliënten. In de Toolbox dragen we concrete (externe) tools aan die hulpverleners kunnen inzetten tijdens interculturele hulpverlening en beschrijven we de belangrijkste componenten van cultuursensitief werken.
Ook ontwikkelden we naar aanleiding van het onderzoek een Sociale Kaart. Deze is specifiek gericht op Poolse arbeidsmigranten die te maken krijgen met een onbedoelde zwangerschap. In de Sociale Kaart staan verschillende organisaties, contactpersonen en webpagina’s die zich specifiek richten op de ondersteuning van deze doelgroep.
NOS: Protest in tientallen Poolse steden om inperking abortuswetgeving