17/06/2025

Een spermadonor met een erfelijke fout in zijn DNA heeft tussen 2008 en 2015 minstens 67 kinderen verwekt in Europa. Het gaat om een mutatie in het TP53-gen. De mutatie verhoogt het risico op kanker. Bij 23 kinderen is vastgesteld dat zij de mutatie hebben geërfd. Tien van hen hebben inmiddels kanker gekregen, waaronder leukemie en hersentumoren.

De donor gaf zijn zaad aan de European Sperm Bank (ESB) in Denemarken. Volgens de ESB is de man destijds getest volgens de beschikbare medische standaarden. Daarbij kon de genetische afwijking niet worden ontdekt. 

Situatie in België

In België zijn tussen 2008 en 2017 53 kinderen verwerkt met het zaad van deze donor. De Belgische minister van Volksgezondheid, Frank Vandenbroucke, heeft gemeld dat de betrokken ouders zijn geïnformeerd. Het is op dit moment niet bekend hoeveel van de Belgische kinderen de mutatie hebben geërfd. Het Federaal Agentschap voor Geneesmiddelen en Gezondheidsproducten (FAGG) onderzoekt hoeveel kinderen inmiddels zijn getest en hoeveel testen positief waren.

Het sperma werd verspreid over veertien fertiliteitsklinieken. In België geldt een wettelijke limiet van zes vrouwen per donor. Tot 1 januari 2024 wisselden klinieken echter geen gegevens met elkaar uit. Daardoor konden meerdere klinieken het sperma van dezelfde donor gebruiken zonder dat bekend was hoeveel vrouwen of gezinnen al betrokken waren.  

Situatie in Nederland

Eerder werd gemeld dat het donorzaad in elf Europese landen is gebruikt, waaronder Nederland. De Nederlandse staatssecretaris Vincent Karremans van Jeugd, Preventie en Sport heeft aangegeven dat er op dit moment geen aanwijzingen zijn dat Nederlandse klinieken zaad van deze donor hebben gebruikt. De Nederlandse Vereniging voor Obstetrie en Gynaecologie (NVOG) is gevraagd eventuele betrokkenheid te melden.  

Wel blijkt dat twee uit Nederland afkomstige vrouwen in Belgische vruchtbaarheidsklinieken zijn behandeld met het zaad van deze donor. Ouders die in België zijn behandeld met sperma van de ESB, kunnen bij vragen contact opnemen met de betrokken Belgische kliniek.  

Europese regels

Het is niet bekend hoeveel kinderen in totaal met het sperma van de donor zijn verwekt. De Deense spermabank ESB hanteert een limiet van 75 gezinnen voor donoren. In Nederland geldt sinds april 2025 een landelijke limiet: donoren mogen aan maximaal 12 vrouwen doneren. Deze gegevens worden centraal geregistreerd. Een vergelijkbaar Europees registratiesysteem bestaat op dit moment niet. 

Nieuwsartikelen